Fibromiyalji Sendromu Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Fibromiyalji Nedir?

Fibromiyalji, genel kas ağrıları ve vücuttaki belirli noktalarda kronik ağrı ile karakterize bir yumuşak doku romatizması olarak tanımlanmaktadır. Hastalığa yorgunluk, uykusuzluk, depresyon gibi çeşitli fiziksel ve psikolojik belirtiler de eşlik eder. Güncel çalışmalara göre kadınlarda daha fazla görülen ‘’Fibromiyalji Sendromu’’ tedavi edilmediği sürece yaşam kalitesinde azalmaya sebep olur.

Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle tetiklendiği tahmin edilmektedir.
Fibromiyalji Neden Olur?

Henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte gerçekleştirilen en son araştırmalar ışığında fibromiyaljinin enfeksiyon, travma ve stres gibi bir kısım tetikleyici ile etkisini gösteren kalıtsal özelliklere bağlı genetik eğilimlerden kaynaklandığı görülmektedir.

Bir teoriye göre beyin bir sebepten dolayı ağrı eşiğini düşürür ve daha önce ağrı oluşturmayan uyaranlar zamanla çok acı verici hale gelir. Başka bir teori ise sinirlerin ağrı sinyallerine aşırı tepki göstermesidir. Buna göre fibromiyalji durumundan etkilenen bireylerde beyin ve sinirler normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayabilir veya aşırı tepki verebilir.

Fibromiyalji sendromunun tam olarak nedenleri açıklık göstermese de birtakım ataklar sonucu veya diğer hastalıklarla birlikte meydana geldiği gözlenlenmiştir.

Bu ataklar özellikle;

- aşırı strese bağlı duygu durum değişikliklerinde,

- ağır enfeksiyon sonrası adaptasyon sürecinde oluşan vücut normlarının değişiminde,

- ağır cerrahi operasyon sonrasında

yaşanılan bir travma sonucu meydana gelebilmektedir.

Fiziksel ya da duygusal etkenlere bağlı gelişen fibromiyalji sendromu aynı zamanda genetik yollarla da aktarılabilmektedir.

Fibromiyalji Belirtileri

Ağrı, en belirgin fibromiyalji belirtisidir. Çeşitli kaslarda ve diğer yumuşak dokularda tutarlı, sürekli ve donuk bir ağrı gibi hissedilir. Hafif bir ağrıdan yoğun ve neredeyse dayanılmaz bir rahatsızlık ve acıya kadar değişebilir. Ağrının şiddeti günden güne değişebilmektedir. Bununla birlikte, vakalarda ağrı ve yorgunluklarının bütünüyle iyileştiği remisyon tipi dönemler görülebilir.

Fibromiyalji ağrıları genel olarak;

- boyun ve ense,

- omuzlar,

- kalçalar,

- dizler ve dirseklerin dış bölgelerinde

yoğun olarak gözlenlenmektedir

2016 yılında fibromiyalji tanı kriterlerinde yapılan revizyonlarda ve güncellemelerde belirtilen beş ağrı bölgesinin dördünde kas-iskelet ağrısı yaşayan bireylerde fibromiyalji teşhisi değerlendirilmektedir.

Ağrı noktaları artık fibromiyalji teşhisi için tek başına yeterli görülmemektedir. Üç aydan fazla bir süredir devam eden yaygın bir ağrı ile bu ağrıyı açıklayabilecek tanımlanabilir bir tıbbi durum yoksa fibromiyalji teşhisi konulur.

Fibromiyaljinin ağrı haricindeki belirtileri arasında sürekli yorgunluk, uyku sorunları, uzun süre boyunca uyumaya rağmen dinlenmiş hissetmeme (dinlendirici olmayan uyku), baş ağrısı, depresyon, anksiyete, odaklanma veya dikkat sorunları olarak söylenebilir. Fibromiyalji bireylerin duygusal halini ve günlük enerji seviyesini de etkileyebilir.

Fibromiyalji Tedavisi

Fibromiyalji birden çok sebebe dayalı olarak gelişebilen bir rahatsızlık olduğu için, tedavi süreci de birden çok sebebe yönelik düzenlenmesi gerekir. Bunun içerisinde fizyoterapistin rolü ise egzersiz ve ağrı yönetimi konusunda hastaya destek vermektir. Bu doğrultuda egzersiz biliminin sunduğu bazı bilgileri kullanarak doğru bir egzersiz programı oluşturmak en önemli müdahaledir.

Fibromyalji Sendromunun tedavisinde kullanılan birçok farklı yöntem olmakla birlikte en etkili tedavi, hasta eğitimi, stres azaltma, egzersiz ve ilaç tedavisinin kombinasyonundan oluşur.

Fizyoterapi ve Egzersiz Tedavisi

Hasta eğitimi ile hastalığın arkasındaki neden ve ağrının nasıl oluştuğu hakkında eğitim almaları, hastalığa dair bilgilerini artırmaları hedeflenir. Şikayetlerin neden ortaya çıktığını ve gevşeme stratejilerinin neden önemli olduğu iyi anlaşılırsa mevcut durumla daha iyi başa çıkılabilir.

Fizyoterapistler tarafından verilen hasta eğitimin ana başlıkları:

· Hastalığın arka planının açıklaması

· Durum ve semptomların rahatlatılması

Aktivite yönetimi eğitimi ve gevşeme teknikleri
Çevresel stresi en aza indirme, derin nefes almanın önemi, sağlıklı ve aktif yaşam tarzı alışkanlıklarının önemi amacıyla öğretilir.

Aerobik ve Direnç Egzersizleri

Bilimsel çalışmalar fizyoterapistler tarafından reçetelendirilen aerobik ve direnç egzersizlerinin ağrı, yorgunluk gibi semptomları ciddi olarak azalttığını bulmuştur.

Ayrıca hastanın fiziksel durumuna uygun olarak tasarlanacak bir aerobik egzersiz programı ile depresyon, bilişsel bozukluk ve uyku bozuklukları ile ilişkili psikolojik semptomların da iyileşebileceği kanıtlanmıştır.

Manuel Terapi

Manuel Terapi Teknikleri ile eklemlerde mobilite artışı sağlanır, kaslarda oluşan bantlaşmaları iyileştirerek hastaların omurga hareket kabiliyetlerinin yeniden kazandırılması hedeflenir.

Manuel terapi ile teknikleri ile sinir sisteminin alarm durumu azaltılabilir, özel tekniklerle çeşitli hormonların salgılanması sağlanarak ağrı ve stres kontrolünde yardımcı olabilir.

Son olarak Fibromiyalji teşhisi olan bireylerin genel olarak dengeli bir diyet takip etmesi önerilir. Beslenme, vücudun sağlıklı kalmasını sağlar, semptomların kötüleşmesini önleyebilir ve vücuda sürekli bir enerji kaynağı sağlamaya yardımcı olması bakımından önemlidir.

Bunun için akılda tutulması gereken diyet stratejileri arasında kepekli tahıllar, az yağlı süt ürünleri ve yağsız protein ile birlikte taze meyve ve sebzelerin tüketilmesi mevcuttur.

Fibromiyalji ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Egzersiz fibromiyaljiye iyi gelir mi?

Düzenli olarak egzersiz yapmak çok önemlidir. Özellikle gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiyovasküler egzersizler, düşük yoğunlukta yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme, su aerobiği gibi aktiviteler faydalıdır.

Fibromiyalji kimlerde daha fazla görülür?

Fibromiyalji yoğun stres altında yaşayan herkeste görülebilir. Fibromyaljinin oluşması için stresin uzun süreli devam etmesi ve kişinin stresten uzaklaşabileceği bir psikolojik, sosyal veya fiziksel bir ortamının olmaması gerekir. Uzun süreli stres fibromiyaljinin gelişmesine neden olur.

Fibromiyalji ağrıları nerelerde olur?

Fibromyalji ağrıları vücudun her yerinde görülebilir. Hastalarda çoğunluka sırt, kol ve diz bölgelerinde şikayetleri vardır. Bu ağrının özelliği hareketle provake edilememesi, ara ara gidip gelmesi ve basınçla provake edilebilmesidir. Ağrılı bölgelerde artan hassasiyet dokunma ve basınç ile ağrı hissedilmesine neden olur.

Fibromiyalji psikolojik bir hastalık mıdır?

Fibromiyalji tamamen psikolojik olmamakla birlikte psikolojik kökenleri de olabilen bir hastalıktır. İnsan vücudu biyolojik, psikolojik ve sosyal yaşamı ile bir bütündür. Bu nedenle fibromiyalji sadece psikolojik bir problem olarak değerlendirilmemelidir. Fibromiyalji multidisipliner çalışılması gereken bir problemdir. Bu nedenle tek bir müdahale ile bu hastalığı çözmeye çalışmak eksik bir tedavi yöntemi olacaktır.

Fibromiyalji ağrısı nasıl olur?

Fibromiyalji ağrıları karakteristik olarak derin, zonklayıcı ve yanma şeklinde tariflenir. Ataklar halinde olabilen, çoğunlukla yer değiştiren ve stres ile birlikte artan bir ağrı karakteri gösterir. Bir gün sırtta, bir gün boyunda, bir gün belde, bir gün dizde hissedilebilir.

Fibromiyalji atakları nasıl olur?

Yoğun stresin tetiklediği ataklarda halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık ve vücudun çeşitli bölgelerinde ağrı şeklinde hissedilir.